Als je een onderneming wil overnemen, heb je in de meeste gevallen de keuze uit twee mogelijkheden met elk zijn specifieke voor- en nadelen. Ofwel neem je de aandelen van de vennootschap over via een share deal. Dit behelst alle activa en passiva die de vennootschap bezit, maar ook alle (off balance) rechten en verplichtingen. Er kan ook voor een asset deal geopteerd worden. In dat geval koop je enkel de gewenste activa en passiva (het zogenaamde handelsfonds). VGD Corporate Finance-specialist Jeroen Vandenberghe geeft je graag meer duiding bij de juridische en fiscale drijfveren bij de twee opties.
I. Asset deal of de overname van een handelsfonds
Als je enkel een handelsfonds overneemt, neem je als overnemer enkel specifieke activa en mogelijks ook passiva over, in samenspraak met de verkoper. Meestal wordt er voor deze activa een hogere prijs betaald dan de boekwaarde van de overgenomen activa. Het verschil tussen de verkoopprijs en de boekwaarde van de activa wordt goodwill genoemd. Deze goodwill mag afgeschreven worden in de vennootschap die het handelsfonds overneemt. Dat levert een fiscaal voordeel op voor de koper. In de vennootschap van de verkoper daarentegen wordt meestal een meerwaarde gerealiseerd die belast wordt via de vennootschapsbelasting. In de verkoopprijs van het handelsfonds dient rekening gehouden te worden met deze fiscale tradeoff.
Bij een overname moet je wel altijd rekening houden met de zogenaamde CAO 32bis, die de rechten van de werknemers waarborgt wanneer er een wijziging is van werkgever na een overdracht. Stel dat je een handelsfonds overneemt van een productievennootschap waarbij je enkel geïnteresseerd bent in de voorraden, de klanten, de handelsvorderingen... Als de eigenlijke vennootschap in dat geval ophoudt te bestaan, dan ben je wettelijk verplicht om het personeel en het sociaal passief mee over te nemen.
De enige uitzondering op deze regel is bij een overname onder gerechtelijk gezag. Bij overdracht onder gerechtelijk gezag (ook wel “WCO 3” genoemd) stelt de rechtbank een gerechtsmandataris aan die op zoek gaat naar een overnemer voor de onderneming in moeilijkheden of voor delen ervan. De WCO 3 biedt de overnemer hierbij het specifieke voordeel dat hij niet al het personeel van (de overgenomen delen van) de onderneming moet overnemen terwijl hij daartoe – op grond van cao 32 bis – wel verplicht zou zijn bij een klassieke bedrijfsoverdracht.
II. De overname van de aandelen
Als je de aandelen van een vennootschap overneemt, draagt de verkopende partij alle activa en alle passiva over. Dus ook risico’s die verbonden zijn met de vennootschap gaan over. Dat kan bijvoorbeeld gaan over lopende rechtszaken. Een goede due diligence zorgt er in dat geval voor dat je niet voor verrassingen komt te staan, zodat er geen risico’s onder de radar blijven. Daarom laat je je best bijstaan door een ervaren adviseur.
Fiscaal gezien zijn er grote verschillen met de verkoop van een handelsfonds. Wanneer je als natuurlijk persoon aandelen verkoopt, is de meerwaarde hierop in de meeste gevallen belastingvrij.
Wanneer een vennootschap aandelen verkoopt, is de meerwaarde ook vrijgesteld van vennootschapsbelasting indien de verkopende vennootschap een aandelenpakket heeft van minstens 10% of de aankoopwaarde minstens 2,5 miljoen euro.
Bij de verkoop van het handelsfonds wordt de meerwaarde in de overlatende vennootschap gerealiseerd. Normaal tarief vennootschapsbelasting (25%) Om de cash op te stromen naar de aandeelhouder – natuurlijke persoon, dient er nog roerende voorheffing (30%) betaald te worden.
De juiste keuze?
De juiste keuze hangt af van jouw specifieke situatie. Wil je bijvoorbeeld enkel een bepaalde bedrijfstak van een vennootschap overnemen? Of ben je enkel geïnteresseerd in het handelsfonds op zich, zonder dat je het onroerend goed of aansprakelijkheden van de verkopende partij daarbij wil betrekken? Dan spreekt het voor zich dat je zal kiezen voor de overname van het handelsfonds.
Wat wel vaststaat, is dat je bij een overname, gelijk voor welke optie je kiest, het best zo veel mogelijk op papier laat zetten. De VGD Corporate Finance-adviseurs helpen je hier graag mee verder, en laten zich ook bijstaan door het VGD Legal-team. Zo kom je niet voor verrassingen te staan.
Een bedrijf overnemen: hoe begin je eraan?
Overweeg je binnenkort een bedrijfsovername? Bereid je dan goed voor: kennis van zaken en professionele begeleiding zijn cruciaal om het overnameproces vlot te laten verlopen. In dit bondige maar concrete e-book belichten we 7 belangrijke aandachtspunten.
opmerking voor de taalpuristen: Handelsfonds = Handelszaak
Handelsfonds is in Vlaanderen de meest gebruikte term (in het Frans: fonds de commerce). In het Nederlands : Handelszaak
