Een recente studie over bedrijfsoverdracht in Vlaanderen, uitgevoerd door de Universiteit Antwerpen en de Universiteit Hasselt in opdracht VLAIO, biedt een gedetailleerd inzicht in de huidige stand van zaken bij Vlaamse ondernemingen.
Het onderzoek, gebaseerd op een enquête bij 728 bedrijven waarvan de bedrijfsleider ouder is dan 55 jaar, werpt licht op de uitdagingen bij bedrijfsoverdrachten in Vlaanderen, met een specifieke focus op eenmanszaken en vennootschappen zonder personeel.
________________________________________
Profiel van de ondernemingen
De steekproef bestaat uit enerzijd 142 ondernemingen zonder personeel en andersijds 336 micro-ondernemingen en 250 kmo’s, waarbij de bedrijfsleiders ouder zijn dan 55 jaar.
Overdracht van bedrijfsleiding
Uit het onderzoek blijkt dat ongeveer de helft van de bedrijfsleiders, zowel bij bedrijven met als zonder personeel, verwacht binnen vijf jaar de leiding over te dragen. Opvallend is echter dat 19,2% van de bedrijven zonder personeel nog geen idee heeft wanneer deze overdracht zal plaatsvinden, tegenover 9% van de bedrijven met personeel.
Bij bedrijven zonder personeel heeft slechts 15,4% van de zaakvoerders die binnen twee jaar willen terugtreden, al een opvolger bepaald. Dit percentage ligt aanzienlijk hoger bij bedrijven met personeel, namelijk 50%. Dit verschil is deels te verklaren door het feit dat 54,7% van de bedrijven zonder personeel een liquidatie verwacht, terwijl dit bij bedrijven met personeel slechts 19,1% is.
Belemmeringen bij de overdracht
Beide groepen bedrijven ervaren vergelijkbare belemmeringen bij de overdracht van leiding. De meest voorkomende belemmering is het vinden van een geschikte opvolger, waarbij 23,8% van de bedrijven met personeel en 27,3% van de bedrijven zonder personeel dit als een probleem zien.
Beide groepen geven aan dat ze geen geschikte kandidaat vinden om hun positie over te nemen, of dat de kandidaat te weinig ervaring heeft. Ook ongunstige marktomstandigheden wordt in beide groepen bij ongeveer 25% van de respondenten als een belemmerende factor ervaren.
Familiale redenen worden vaker als belemmering genoemd door bedrijven met personeel (19,9%) dan door bedrijven zonder personeel (5,4%). Het omgekeerde geldt voor administratieve belemmeringen: voor 21,6% van de bedrijven zonder personeel vormt dit een belangrijke hindernis, terwijl slechts 16,9% van de bedrijven met personeel deze belemmering belangrijk vinden.
Overdracht van eigendom van het bedrijf
Wat betreft de overdracht van eigendom, geeft 21,5% van de bedrijven zonder personeel aan de eigendom te willen behouden tot na hun 65e, tegenover 10,7% van de bedrijven met personeel. Daarnaast zien we minder onzekerheid bij bedrijven zonder personeel: 14,8%van de bedrijven zonder personeel gaf aan dat ze nog geen idee hadden tot wanneer ze de eigendom zouden behouden; bij bedrijven met personeel gaat het om 36,1% van de bedrijven.
Slechts 10,4% van de bedrijven zonder personeel heeft de overdracht van eigendom volledig voorbereid, vergeleken met 18,3% van de bedrijven met personeel. Ook is er een groter percentage bedrijven zonder personeel nog niet bezig met de voorbereiding van de overdracht (52% versus 42,9% bij bedrijven met personeel).
Familiale opvolging, verkoop of liquidatie?
Bijna 41% van de bedrijven zonder personeel verwacht een liquidatie, wat aanzienlijk hoger is dan de 6,9% bij bedrijven met personeel. Slechts 20,4% van de bedrijven zonder personeel verwacht een familiale overdracht, tegenover 45,6% van de bedrijven met personeel. Ook externe verkoop wordt minder vaak verwacht bij bedrijven zonder personeel (40,9%) dan bij bedrijven met personeel (47,7%).
Als we vervolgens kijken naar wat de redenen zijn waarom ondernemers een externe verkoop verwachten, zien we dat de voornaamste reden voor externe verkoop hetzelfde is in beide groepen bedrijven: het verkrijgen van een financieel rendement van jarenlange inzet. Ook kinderen of familie die niet gemotiveerd zijn om het bedrijf over te nemen wordt in beide groepen aangegeven als een reden voor externe verkoop, al ligt dit percentage wel lager bij de bedrijven zonder personeel (38,9% versus 55,3% bij bedrijven met personeel).
Het valt dus op dat de financiële opbrengst van de verkoop heel belangrijk is voor ondernemers zonder personeel maar dat een op de twee nog niet bezig is met de voorbereiding ervan.
Informatie en advies
De mate van informatieverzameling is vergelijkbaar tussen beide groepen, met ongeveer een derde van de bedrijven die minstens één informatiebron hebben geraadpleegd. Bedrijven met personeel maken vaker gebruik van advies en coaching (37,5%) dan bedrijven zonder personeel (14,8%).
Conclusie Studie Bedrijfsoverdracht in Vlaanderen 2023
De studie toont aan dat bedrijven zonder personeel vaak minder voorbereid zijn op de overdracht van leiding en eigendom dan bedrijven met personeel. Er is een duidelijke behoefte aan meer gerichte ondersteuning en advies op maat voor deze bedrijven om een succesvolle overdracht te realiseren.
Dit artikel biedt een beknopt overzicht van de belangrijkste bevindingen uit het onderzoeksrapport "Bedrijfsoverdracht in Vlaanderen 2023". Het onderzoek startte in het najaar van 2023 en liep door in het eerste trimester van 2024. Voor een diepgaandere analyse en specifieke aanbevelingen wordt verwezen naar het volledige rapport.
________________________________________
VLAIO laat de studie Bedrijfsoverdracht in Vlaanderen om de vier jaar uitvoeren als barometer voor het beleid. De Vlaamse overheid vindt het om verschillende redenen belangrijk dat bedrijfsoverdrachten goed worden voorbereid:
• (i) familiebedrijven behoren tot het DNA van de Vlaamse economie maar slechts 13% haalt de 3de generatie en slechts 4% de 4de generatie,
• (ii) de verkoop van de onderneming is voor zelfstandigen vaak een belangrijke component van het pensioen,
• (iii) het verdwijnen van lokale voorzieningen versnelt de leegstand en verlaagt de sociale cohesie in dorpskernen,
• (iv) ondernemingen laten een groot potentieel om te groeien onbenut omdat ze overnames niet overwegen in hun groeistrategie.
De Week van de Bedrijfsoverdracht vindt elk jaar plaats in de derde week van november. De veertiende editie vindt dit jaar plaats van 18 tot en met 22 november. VLAIO wil hiermee:
• ondernemers aanmoedigen om over bedrijfsoverdracht na te denken en erover te praten;
• ondernemers veel kansen geven om zich te informeren over verschillende aspecten van bedrijfsoverdracht;
• dienstverleners gespecialiseerd in bedrijfsoverdracht zichtbaar maken voor ondernemers.
Contactpersoon VLAIO
Patrick Jordens
Vlaamse overheid - VLAIO
Coördinator ambitieus ondernemen en bedrijfsoverdracht
patrick.jordens@vlaio.be
0497 59 33 69
________________________________________
Missie van Overnamemarkt.be
De missie van Overnamemarkt.be is om zelfstandige ondernemers te helpen bij het kopen, verkopen of overdragen van ondernemingen.
Het platform biedt een online marktplaats waar bedrijven die te koop worden aangeboden kenbaar gemaakt worden aan potentiële overnemers, starters via overname of investeerders.
Het doel is om het proces van bedrijfsovername te vergemakkelijken door betrouwbare informatie en een laagdrempelige toegang te bieden aan een netwerk van betrouwbare experten overnamebegeleiders, zodat zowel overnemers als overlaters efficiënt en met vertrouwen hun overnametransactie kunnen realiseren.
Overnamemarkt.be biedt professionele begeleiding bij de bedrijfsoverdracht van ondernemingen met een verwachte verkoopwaarde onder de €500.000. Het traject Advies op maat bestaat uit een grondige analyse van de overdraagbaarheid van de onderneming, waardebepaling, en het vinden van een geschikte overnemer via diverse kanalen voor het verspreiden van het bedrijfsprofiel.
Contactpersoon Overnamemarkt
Guido Seghers
Manager Overnamemarkt.be
UNIZO
Willebroekkaai37
1000 Brussel
02 212 25 82
0495 59 81 19
guido.seghers@overnamemarkt.be
