Denk vroeger aan later - Strengere Toepassing van Gunstregime overdracht familiale vennootschap door de Vlaamse Belastingsdienst (Vlabel)

De Vlaamse belastingdienst (Vlabel) heeft de afgelopen jaren strenger toegezien op de toepassing van het gunstregime voor schenk- en erfbelasting bij familiale vennootschappen, ondanks dat de wetgeving al meer dan een decennium ongewijzigd is gebleven. Vooral managementvennootschappen werden vaak uitgesloten van deze gunstregelingen. Er lijkt nu echter een verandering in de lucht te hangen. Onze experts lichten dit graag verder toe.

Schenking en Vererving bij Familiale Vennootschappen
In het Vlaamse Gewest bestaat al geruime tijd een gunstregime in de erf- en schenkbelasting voor zogenaamde ‘familiale vennootschappen’. Als aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan, kan een schenking plaatsvinden met vrijstelling van schenkbelasting (in plaats van het tarief van 3% in rechte lijn) of een vererving aan een vlak tarief van 3% erfbelasting, in plaats van de progressieve tarieven in rechte lijn.

Voorwaarden voor het Gunstregime
Participatievoorwaarde
Minimumaandeelhouderschap: De schenker of erflater moet gedurende een bepaalde periode voor de schenking of het overlijden minstens 50% van de aandelen van de vennootschap bezitten. Indien de schenker of erflater minder dan 50% bezit, kan het gunstregime nog steeds van toepassing zijn als hij samen met zijn familieleden minstens 70% van de aandelen bezit.
Voorwaarde van een Reële Economische Activiteit
Actieve vennootschap: De vennootschap moet een actieve economische activiteit uitoefenen. Dit betekent dat patrimoniumvennootschappen (vennootschappen die enkel vastgoed beheren) en managementvennootschappen (vennootschappen die enkel managementdiensten leveren) doorgaans worden uitgesloten.
Handels-, nijverheids-, landbouwactiviteiten of vrij beroep: De activiteiten van de vennootschap moeten vallen binnen één van deze categorieën.
Verderzettingsvoorwaarde
Duur van de activiteit: De begiftigde of erfgenaam moet de economische activiteit van de vennootschap voortzetten gedurende een minimumperiode van drie jaar na de schenking of het overlijden.
Continuïteit van de participatie: De aandelen mogen gedurende deze drie jaar niet verkocht worden buiten de familiekring. Het niet naleven van deze voorwaarde kan leiden tot een terugvordering van de belastingvrijstelling.
Administratieve Vereisten
Attest van Vlabel: Voor de toepassing van het gunstregime moet er een attest aangevraagd worden bij Vlabel waarin wordt bevestigd dat de vennootschap aan de voorwaarden voldoet.
Bewijslast: Het is aan de schenker, erflater of hun vertegenwoordigers om aan te tonen dat aan alle voorwaarden is voldaan. Dit kan onder andere door middel van de jaarrekeningen en andere relevante documenten.
Uitzonderingen en Bijzondere Gevallen
Vrije Beroepen
Zoals recent door de rechtbank bevestigd, kunnen vennootschappen van vrije beroepsbeoefenaars die diensten factureren aan associaties of middelenvennootschappen, wel degelijk in aanmerking komen voor het gunstregime, ondanks eerdere uitsluitingen door Vlabel.

Wat is een Managementvennootschap?
In België omvat de term ‘managementvennootschap’ meer dan alleen vennootschappen die een bestuursmandaat in een andere vennootschap uitoefenen. Volgens voormalig staatssecretaris John Crombez betreft het “alle vennootschappen waarmee mensen zichzelf laten uitbetalen voor hun diensten”, met een focus op bedrijfsleiders, ondernemers, kaderleden en vrije beroepen.

Interpretatie door Vlabel
Volgens de strengere interpretatie van Vlabel konden vrije beroepen (zoals medisch specialisten, notarissen, advocaten, accountants) die hun diensten factureerden aan één opdrachtgever, zoals een associatie, geen gebruik maken van het gunstregime. Vlabel beschouwde deze entiteiten als ‘managementvennootschappen’ en niet als beoefenaars van een vrij beroep.

Rechtbank Verwerpt Standpunt Vlabel
Op 9 april (gepubliceerd op 17 mei 2024) verwierp de rechtbank van eerste aanleg in Gent de interpretatie van Vlabel. Het feit dat een vrije beroepsbeoefenaar zijn diensten factureert aan een associatie of middelenvennootschap, betekent niet dat het een ‘managementvennootschap’ betreft die geen vrij beroep uitoefent. Deze vennootschappen blijven gebonden aan de deontologie van de vrije beroepen en leveren diensten die kenmerkend zijn voor een vrij beroep. Het maakt niet uit of de facturatie aan de eindklant via een gezamenlijke vennootschap of associatie verloopt.

Neem het Zekere voor het Onzekere
Als je zekerheid wilt over de kwalificatie van je vennootschap als een ‘familiale vennootschap’, kun je voorafgaand aan de schenking van de aandelen altijd een testattest aanvragen. Vlabel zal dan beoordelen of de vennootschap op dat moment aan alle voorwaarden voldoet om van het gunstregime te genieten. Houd er echter rekening mee dat een positief testattest slechts een indicatie is en niet automatisch leidt tot vrijstelling van schenkbelasting. Het recht op vrijstelling zal immers opnieuw worden beoordeeld op het moment van de effectieve schenking en registratie.

Conclusie
Denk vroeger aan later Door vooraf deze voorwaarden te toetsen, kunnen familiale vennootschappen aanzienlijk besparen op schenk- en erfbelasting, wat het fiscaal voordelig maakt om de onderneming binnen de familie te houden en voort te zetten.

Lees meer op de website van het Vlaams Gewest

Meer informatie ? - Maak een vrijblijvende afspraak op één van de zitdagen van Overnamemarkt

Klik hier voor meer informatie over het begeleidingstraject "Advies op maat voor overlaters van een kleine onderneming"