Kan ik de naam van de zaak behouden bij overname onderneming? Let op het verschil tussen maatschappelijke benaming, merknaam en handelsnaam

Het belangrijkste voordeel om een bestaande zaak over te nemen - in plaats van er zelf een te starten - is het feit dat een bestaande zaak al beschikt over een bekende naam, vertrouwd door het cliënteel en daardoor dadelijk omzet en inkomen oplevert.

Iedere onderneming heeft een officiële (maatschappelijke) benaming én een handelsnaam en kan eventueel zelfs een merknaam bevatten. Moeten of mogen deze allen behouden blijven na overdracht en wat is het verschil tussen deze 3 benamingen?

1. Maatschappelijke benaming
De maatschappelijke benaming is de officiële naam waaronder de onderneming in de KBO is ingeschreven. Bij een eenmanszaak, is dat de familienaam van de uitbater. Bij overname van een eenmanszaak volgt dus zeker een andere maatschappelijke benaming.

Bij overname van de aandelen van een vennootschap, blijft de maatschappelijke naam zoals die in de statuten is opgenomen en gepubliceerd is in het Belgisch Staatsblad behouden. Al is via een statutenwijziging een nieuwe maatschappelijke benaming steeds mogelijk.

Hoe kies je een nieuwe maatschappelijke benaming?
De keuze van de maatschappelijke benaming is volledig vrij maar het mag geen bestaande naam of een naam zijn die sterk lijkt op een bestaande naam. Bij de maatschappelijke benaming moet de rechtsvorm, volledig of afgekort, vermeld worden, bijvoorbeeld de afkorting “BV” wat staat voor “besloten vennootschap”.

Hoe wordt de maatschappelijke benaming beschermd?
De maatschappelijke benaming wordt beschermd van zodra de naam bij de griffie is neergelegd. De bepalingen over deze bescherming zijn opgenomen in het Wetboek van vennootschappen en verenigingen.

Indien de maatschappelijke benaming voor verwarring zorgt of al bestaat, kan degene die deze benaming of een sterk gelijkaardige benaming eerder toepaste, je gerechtelijk dwingen om een andere naam aan te nemen.

2. Handelsnaam of commerciële naam
Een handelsnaam of commerciële naam is de naam die regelmatig gebruikt wordt door de uitbater om de onderneming aan te duiden. Deze naam is gekend door de klanten. De handelsnaam wordt gebruikt om de ene onderneming van een andere te onderscheiden.

Bij overdracht van een eenmanszaak zal ook de handelsnaam (het uithangbord) worden overgedragen. Er is geen verplichting om de handelsnaam te registeren, om discussies te vermijden is het aangeraden om de handelsnaam op te nemen in de KBO.

Wat bij vennootschappen?
De handelsnaam kan uiteraard ook gelijk zijn aan de maatschappelijke benaming van de vennootschap. Ook hier moet bij het kiezen van een nieuwe naam er nagegaan worden of de gekozen handelsnaam al dan niet al bestaat en/of deze niet verwarrend kan zijn door verwantschap met een andere onderneming.

Verschillen wettelijke bescherming maatschappelijke benaming en de handelsnaam.
Frappant verschil tussen de maatschappelijke benaming en de handelsnaam is dat de bescherming van de handelsnaam zich enkel tot een bepaald gebied uitstrekt en niet geldt over het hele Belgisch grondgebied zoals dit het geval is voor de maatschappelijke benaming.

Fictief voorbeeld: In Gemeente X is er een horecazaak “Bij Maria” en deze is daar ook alom bekend, maar in Gemeente Y kent niemand die zaak. Als “Bij Maria" enkel de handelsnaam is en niet de maatschappelijke benaming, mag een horecazaak in Gemeente Y dezelfde handelsnaam gebruiken.

Merknaam
Een merknaam is een naam of teken (logo) dat gebruikt wordt om een product of dienst te identificeren. Door deze naam of teken kunnen de producten en diensten van de ene onderneming onderscheiden worden van de andere onderneming.

De merknaam kan dezelfde zijn als de handelsnaam of maatschappelijke benaming.

Het verschil tussen de handelsnaam en een merknaam.
De handelsnaam is van toepassing op de onderneming en een merknaam duidt de effectieve producten of diensten van een onderneming aan. Andere ondernemingen ook het product of de dienst onder dezelfde merknaam verkopen, eventueel mits betaling van een specifieke vergoeding.

Hoe wordt een merknaam beschermd?
Om te genieten van merkbescherming, is de registratie van het merk vereist. Door te registreren kan je kiezen om exclusief recht te hebben over het merk in de Benelux, in de EU of internationaal. Afhankelijk van deze keuze, wordt ook het kostenplaatje bepaald.

Om een merknaam te kunnen registreren moet je voldoen aan 3 voorwaarden.

de merknaam moet een teken zijn dat aan het publiek toont van welke onderneming het product of de dienst is;
de merknaam moet een onderscheidend vermogen hebben, m.a.w. het merk moet de producten en diensten kunnen onderscheiden van de producten en diensten van een andere onderneming;
de merknaam moet toelaatbaar zijn en bijvoorbeeld niet tegenstrijdig met de openbare orde of goede zeden.

Naast de hierboven genoemde voorwaarden, zijn er nog andere waarmee er rekening wordt gehouden. Een gedetailleerd overzicht van de voorwaarden kan je terugvinden op de site van de FOD Economie.

Een naam voor een onderneming is dus niet zo eenvoudig zoals het lijkt.

Voor je een nieuwe maatschappelijke benaming of handelsnaam kiest, ga je best eens na in de KBO en het Belgisch Staatsblad of er al geen soortgelijke naam bestaat en wat de draagwijdte hiervan is.

Bij het kiezen van een merknaam ga je best na op de website van het Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE) of er al geen gelijke of soortgelijk merk bestaat.

Een bijzondere aandacht is vereist bij de overname van een zaak die gebruik maakt van merken van andere bedrijven.

Enkele voorbeelden ter verduidelijking:

- een dealerschip personenwagens: concessie automerk
- een supermarkt: enseigne
- een detailhandel kledingzaak die een assortiment voert van exclusieve merken

Bij overdracht van het handelsfonds hoort ook de overdracht van het recht om deze merken te blijven gebruiken. Om latere discussies te vermijden is het aangeraden om de leverancier, eigenaar van deze merken, te betrekken bij de overname en het blijvend gebruiksrecht van het merk op te nemen in de overnamecontracten.

Meer vragen aan Overnamemarkt? Bekijk de rubriek Tips & advies

Ga naar FAQ - Veelgestelde vragen

Ontvang iedere maand nieuwe tips en advies