Stopzettingsmeerwaarde bij einde loopbaan eenmanszaak : voortaan (meestal) 10 %

In een vorig artikel "3 voornaamste verschilpunten tussen overname aandelen of overname handelszaak" hebben we al gewezen op de belangrijkste inhoudelijke verschillen tussen overdracht van het handelsfonds en de verkoop van aandelen.

Het verschil tussen beide heeft ook gevolgen op fiscaal vlak en dat behandelen we in dit artikel.

Eenmanszaak of vennootschap?

Naar fiscaliteit toe is het in de eerste plaats belangrijk om dit onderscheid te maken. Indien je de handelsactiviteit uitoefent als natuurlijk persoon, de zogenaamde “eenmanszaak”, zijn de regels van de personenbelasting van toepassing.

Wanneer je je zaak echter uitbaat onder de vorm van een vennootschap, dan wordt de manier waarop je je zaak overdraagt belangrijk om te bepalen welke fiscale spelregels van toepassing zijn:

Vennootschapsbelasting als je ervoor kiest om het handelsfonds over te dragen. Het is namelijk de vennootschap die eigenaar is van dat handelsfonds en in dat geval dus zowel juridisch als fiscaal als overdrager wordt beschouwd.
Personenbelasting indien je de aandelen van je vennootschap verkoopt aan de overnemer, (in de veronderstelling dat je persoonlijk eigenaar bent van die aandelen) Een wijziging van aandeelhouder heeft fiscaal geen gevolgen voor de vennootschap .

Overdracht van een eenmanszaak

Bij overdracht van een handelszaak die door een natuurlijke persoon wordt gerund, splitst men de overnameprijs om fiscale reden op in:

"Inrichting" (Materieel Vast Actief) :
"Goodwill" (Immaterieel Vast Actief) en
Voorraden.

Wie zijn of haar eenmanszaak overdraagt, zal personenbelasting verschuldigd zijn op de zogenaamde “stopzettingsmeerwaarden” die worden gerealiseerd. Dat zijn de meerwaarden die worden behaald naar aanleiding van de stopzetting/overdracht van je zaak. Het is belangrijk om te beklemtonen dat de verschuldigde belasting dus niet wordt berekend op de totale verkoopprijs van je zaak, maar enkel op de meerwaarden. Concreet betekent dit dat de “boekwaarde” van de bestanddelen die je verkoopt eerst afgetrokken mag worden van de prijs die je er voor vraagt aan de overnemer.

VOORBEELD Stel dat je voor de overdracht van de inrichting van je zaak een prijs van 200.000 EUR afspreekt met de overnemer, terwijl die inrichting in jouw boekhouding nog een waarde heeft van 120.000 EUR (na afschrijvingen). Je zal dan belasting verschuldigd zijn op een gerealiseerde stopzettingsmeerwaarde van 200.000 EUR – 120.000 EUR = 80.000 EUR.

De goodwill (ook wel “cliënteel", “vloer”, “drempel”, "pas de porte" of “zulle”) genoemd, heeft in principe geen boekwaarde en voor dat bestanddeel zal je wel degelijk op de volledige verkoopprijs belast zal worden.

De voorraden worden belast aan het progressief tarief in de personenbelasting. Dit komt in de praktijk zelden voor omdat de voorraden meestal aan boekwaarde (of lager) worden overgedragen - hierop is dan geen belasting verschuldigd.

Als algemeen principe geldt dat je 16,5% personenbelasting verschuldigd zal zijn op de stopzettingsmeerwaarden die je realiseert op de inrichting (in de boekhouding: Materiële Vaste Activa)

Voor de goodwill (in de boekhouding Immateriële Vaste Activa) wordt een specifieke berekening toegepast die men de “4x4-regel” noemt.

Dit komt erop neer dat men de stopzettingsmeerwaarde die je op dergelijke immateriële vaste activa behaalt, gaat vergelijken met de som van de nettowinsten die je hebt gerealiseerd in de 4 jaren voor de stopzetting.

VOORBEELD Veronderstel dat je je eenmanszaak in 2020 overdraagt en dat je aan de overnemer een prijs van 500.000 EUR vraagt voor de overdracht van “het cliënteel” van je zaak (waarbij dat cliënteel geen boekwaarde heeft bij jou). In de jaren 2016 tot en met 2019 heb je met je eenmanszaak nettowinsten behaalt van respectievelijk 30.000 EUR, 35.000 EUR, 29.000 EUR en 38.000 EUR. De “4x4-regel” komt er dan op neer dat het bedrag van 500.000 EUR vergeleken zal worden met de som van de 4 nettowinsten van de voorbije jaren (in dit geval 132.000 EUR). Op deze eerste schijf van 132.000 EUR is een belasting van 33% verschuldigd. Het gedeelte van de stopzettingsmeerwaarde hoger is, zal onderworpen worden aan de gewone “progressieve tarieven” in de personenbelasting, meestal 50%.

Stopzettingsmeerwaarde bij einde loopbaan : voortaan 10 %

Belangrijke uitzonderingen op de hiervoor beschreven regels gelden als de stopzetting gebeurt

vanaf de leeftijd van 60 jaar,
na overlijden
bij gedwongen stopzetting .

In dat geval geldt voor alle stopzettingsmeerwaarden in principe een belastingtarief van 10%, met uitzondering van de meerwaarden op immateriële vaste activa die niet aan de 4x4-regel voldoen. Voor die laatste moet nog steeds rekening gehouden worden met de progressieve tarieven.

tabel stopzettingsmeerwaarden

Tabel overgenomen uit handboek Uw zaak verkopen, overlaten beëindigen Liantis /UNIZO (2019)

Overdracht van aandelen - "Share deal"

Voor wie daarentegen met een vennootschap werkt en ervoor kiest om de aandelen van die vennootschap over te dragen, geldt al het bovenstaande niet.

Zolang de verkoop van die aandelen beschouwd kan worden als een “normaal beheer van het privévermogen”, is de overdracht van de aandelen tot op heden belastingvrij.

Hierover kwam recent een interessante case in de media: nl. de verkoop van de koekjesfabrikant Jules De Strooper Zie artikel in Trends 'De meerwaardebelasting op verkoop Jules De Strooper is lariekoek'

Overdracht handelsfonds vanuit de vennootschap - "Asset deal"

Als je je handelszaak uitbaat onder de vorm van een vennootschap en het handelsfonds verkoopt vanuit de vennootschap, dan is de vennootschapsbelasting van toepassing. Het principe dat je enkel belasting verschuldigd bent op de gerealiseerde meerwaarden en niet op de verkoopprijs, geldt hier ook.

In de vennootschapsbelasting kennen we geen stopzettingsmeerwaarden.

In de vennootschapsbelasting wordt geen onderscheid gemaakt al naargelang de aard van de activa die worden overgedragen. De leeftijd van de aandeelhouder(s) heeft ook geen invloed op het tarief. Concreet zal op de gerealiseerde meerwaarden door de vennootschap in de eerste plaats de gewone vennootschapsbelasting van 25% verschuldigd zijn. Voor zogenaamde KMO-vennootschappen die aan alle voorwaarden terzake voldoen(*), kan dit tarief verminderen tot 20% op de eerste schijf van winst tot 100.000 EUR.

Voor winsten hoger dan 100.000 EUR geldt steeds het tarief van 25%.(*)

Hou in het achterhoofd dat de opbrengst van de overdracht van je zaak, na betaling van de verschuldigde vennootschapsbelasting, zich nog steeds in de vennootschap bevindt. Om die opbrengst naar je privévermogen over te boeken moet je rekening houden met dividendbelasting (30%) of liquidatiebelasting (30%).

Denk vroeger aan later!

Uw onderneming optimaal overdragen betekent beslissingen nemen die vaak uit uw comfortzone liggen. In veel gevallen gaat het om vragen van fiscaal-juridisch-financiële aard waar u graag een onderbouwd antwoord op wilt.

Wenst u hierover meer informatie of in contact gebracht worden met één van de KMO-adviseurs KBC, bezorg ons uw contactgegevens

Klik hier voor aanvraag KMO adviesgesprek

Gespecialiseerd KMO-advies biedt u individueel advies om u op verschillende sleutelmomenten te helpen een optimale en doordachte keuze te maken. Voor zulk gepersonaliseerd fiscaal-juridisch advies werkt Overnamemarkt nauw samen met het team KMO-adviseurs van KBC Ondernemen.

(*) Aanvulling verlaagde vennootschapsbelasting (sinds 2018)

In de eerste fase wordt er naar twee nominale belastingtarieven toegewerkt: een basistarief van 29% en een verlaagd tarief van 20% op de eerste schijf belastbare grondslag tot € 100 000; voor zgn. KMO-vennootschappen(*). Tegelijkertijd daalt de aanvullende crisisbijdrage ACB van 3% naar 2%.

Het basistarief van 33,99% (33% + 3% ACB) daalt naar 29,58% (29% + 2% ACB).
Voor KMO-vennootschappen bedraagt het verlaagd tarief 20,40% (20% + 2% ACB) op de eerste € 100 000 aan belastbare grondslag. (in vorige verlaagde tarieven 3 schijven nl. tot € 25.000; vanaf € 25.000 tot € 90.000 en vanaf € 90.000 tot € 322.500)
(*)KMO-vennootschappen zijn kleine vennootschappen die voldoen aan volgende voorwaarden:
• De vennootschap mag jaarlijks niet meer dan 1 van volgende criteria overschrijden:
o Maximaal personeelsbestand (jaargemiddelde) van 50
o Jaaromzet (excl. BTW) van maximaal 9 miljoen EUR
o Balanstotaal van maximaal 4,5 miljoen EUR
• Minimale uitkering aan bedrijfsleider 45.000 EUR/jaar (was 36.000 EUR/jaar)
• Rechtstreekse controle van de vennootschap door natuurlijke personen
• Geen beleggingsvennootschap zijn (met afwijkend fiscaal stelsel)
• Geen financiële vennootschap zijn

Contacteer voor meer info :

Guido Seghers