Hoe organiseer en financier je de uittreding van een aandeelhouder?
Gedurende het bestaan van een onderneming is het mogelijk dat één of meerdere aandeelhouders wensen hun aandeelhouderschap te beëindigen en uit de onderneming te treden. Deze beslissing kan voortkomen uit gewijzigde persoonlijke omstandigheden, interne spanningen of nieuwe fase in de ontwikkeling van de onderneming. Maar hoe wordt een dergelijke operatie georganiseerd en gefinancierd? Er bestaan meerdere oplossingen, afhankelijk van het profiel van de overnemer, de aandeelhoudersstructuur en de beschikbare financiële middelen.
1. Verkoop aan een bestaande aandeelhouder of een derde partij
De uittreding kan gefinancierd worden door één of meerdere bestaande aandeelhouders die hun participatie wensen te verhogen, of door de intrede van een derde partij. De aankoop kan gebeuren in eigen naam of via een holdingvennootschap. Het gebruik van een holdingstructuur biedt vaak fiscale voordelen en vereenvoudigt de toegang tot externe financiering, onder meer dankzij het hefboomeffect van toekomstige dividenden.
2. Inkoop eigen aandelen door de vennootschap
De onderneming kan de aandelen van de uittredende aandeelhouder ook zelf inkopen, mits naleving van een strikt wettelijk kader en op voorwaarde dat haar investeringscapaciteit hierdoor niet in het gedrang komt. Deze formule stelt de overige aandeelhouders in staat om extra kapitaalverplichtingen te vermijden.
3. Bankfinanciering
Een bancaire lening blijft een klassieke vorm van financiering. Deze vereist doorgaans een eigen inbreng van 25% à 30%, een degelijk onderbouwd businessplan en vaak ook de verpanding van de over te dragen aandelen. Ondanks de recente stijging van de rentevoeten, blijven bankleningen een relatief betaalbare financieringsvorm.
4. Publieke en alternatieve financieringsbronnen
Overheidsinstanties bieden achtergestelde leningen of waarborgen aan ter aanvulling van andere financieringsbronnen. De websites van Vlaio (Vlaanderen), Midas (Wallonië) en 1819.hub.brussels (Brussel) geven hierover meer informatie. Daarnaast bieden ook private spelers-zoals fondsen en business angels- alternatieve financieringsvormen aan, vaak in de vorm van mezzaninekapitaal. Deze oplossingen zijn duurder dan bancaire financiering, maar bieden ook flexibiliteit.
5. Aantrekken van een private equity-investeerder
Het betrekken van een professionele investeerder kan de financiering van de overname ondersteunen, maar brengt doorgaans een meer gestructureerde vorm van bestuur en hogere groeiverwachtingen met zich mee. Sommige investeerders, zoals family offices, hanteren een langetermijnvisie, terwijl andere mikken op een exit binnen enkele jaren.
6. Verkoperskrediet: uitgestelde betaling
De verkoper kan instemmen met een gespreide betaling via een verkoperslening. Deze oplossing veronderstelt een vertrouwensrelatie en kan de transactie vergemakkelijken wanneer de beschikbare middelen beperkt zijn. Vaak gaat dit gepaard met een zogenaamde earn-out clausule.
7. Combinatie van verschillende financieringsbronnen
Bij meer complexe transacties is het doorgaans noodzakelijk om verschillende financieringsbronnen en instrumenten te combineren. Een grondige voorbereiding, een doordachte structuur en professioneel advies zijn in dergelijke gevallen van cruciaal belang
