1.Bij een bedrijfsoverdracht wordt het verschil tussen overdracht aandelen of overname handelszaak vaak verklaard vanuit een fiscaal standpunt :
- Overdracht van aandelen is vrij van meerwaardebelasting voor de aandeelhouder(s).
- Gerealiseerde meerwaarde bij verkoop handelsfonds is onderworpen aan de vennootschapsbelasting en bij uitkering van de ontvangen kasmiddelen van de vennootschap naar de aandeelhouder(s) is liquidatiebelasting van toepassing.
Voor meer informatie over de fiscale aspecten lees ook : Een handelsfonds of aandelen overlaten, hoe zit dat nu ?
2. Voor een goed begrip is het zinvol om het onderscheid tussen beide vormen van bedrijfsoverdracht nader te verklaren - vooral vanuit standpunt overdracht rechten (bv vergunningen ) en verplichtingen (zoals schulden aan leveranciers, bankkredieten, etc. )
- Bij bedrijfsoverdracht door verkoop van aandelen, worden alle activa en passiva van de vennootschap overgedragen; inclusief alle rechten en plichten.
- Bij overname van een "handelszaak" neemt u enkel bepaalde activa over. De uitstaande vorderingen en schulden worden in de regel niet mee overgedragen. Vergunningen moeten in de regel opnieuw worden aangevraagd. Ook nieuw BTW nummer
3. Wanneer enkel de handelszaak wordt overgedragen, – door een natuurlijk persoon (eenmanszaak) of de overdracht van het geheel van handelsactiviteiten (handelsfonds) door een vennootschap - , is de regel dat alleen de lopende overeenkomsten die noodzakelijk zijn om de handelsactiviteit te kunnen voortzetten en het cliënteel te kunnen aantrekken, worden overgedragen.
Alhoewel er geen sluitende, wettelijke definitie is van 'handelsfonds' wordt er meestal het volgende onder verstaan: alle materiële en immateriële roerende goederen die de overnemer toelaten om de onderneming voort te zetten.
Algemeen wordt aangenomen dat bij overdracht van een handelszaak volgende elementen worden overgedragen:
- overname van het cliënteel,
- de handelsnaam,
- het logo ,
- de telefoon, de website, de domeinnaam
- het materieel, de uitrusting en de voorraden
- alsook de verderzetting van de handelshuur.
Dit kan met een gewone onderhandse overeenkomst (zonder tussenkomst notaris of andere ambtenaar)
Eventuele eigendomsoverdracht van het bedrijfsgebouw dient in ieder geval via een authentieke akte voor een notaris te worden verleden.
Schulden worden in principe niet overgedragen bij een overdracht van handelszaak. Schuldeisers zullen hun vorderingen innen bij de overlater;. eventueel uit de opbrengst van de verkoop.
Bevoorrechte schulden zoals hypotheken zullen in elk geval worden terugbetaald met de opbrengst van de verkoop van het met hypotheek belaste onroerend. De notaris belast met het verlijden van de akte zal hierop toezien.
Bankiers met voorrecht “Pand Handelszaak” zullen slechts hun akkoord met de overdracht van de handelszaak verlenen nadat hun uitstaande kredieten zijn terugbetaald.
Tip : Het is verstandig een bewijs van vrijgave van de inschrijving “Pand Handelszaak” op te vragen.
Bijzonder aandacht is vereist voor de mogelijke (para) fiscale schulden. Om zeker te zijn dat u als overnemer niet aansprakelijk wordt gesteld voor de nog openstaande (para)fiscale schulden van de overlater is het aangewezen dat de overdrager volgende specifieke attesten tijdig aanvraagt in het kader van de bedrijfsoverdracht:
- Attest geen belastingschulden (op te vragen bij de ontvanger van belastingen - Artikel 442bis WIB92; (belasting federaal)
- Attest geen BTW schulden (bij ontvanger van BTW - Artikel 93undecies WBTW)
- Attest geen RSZ schulden m.b.t tewerkgesteld personeel (bij de RSZ - Artikel 41quinquies RSZ-wet van 27 juni 1969)
- Attest geen openstaande sociale bijdragen als zelfstandige (bij uw sociaal verzekeringsfonds - Artikel 16ter KB nr. 38 van 27 juni 1967 sociaal statuut de zelfstandigen)
- Attest geen openstaande belastingschulden bij de Vlaamse Belastingadministratie. Artikel 3.12.1.0.14 Vlaamse Codex Fiscaliteit (NIEUW!). (belasting Vlaamse Gewest)
Nalaten om zulke attesten op te vragen kan zware gevolgen hebben :
De overheid wenst zich m.a.w., als schuldeiser te beschermen tegen een overlater die zijn (vervallen) fiscale en sociale schulden niet zou hebben betaald en toch zijn handelszaak overdraagt.
“De overnemer is samen met de overdrager hoofdelijk aansprakelijk voor de fiscale- en de sociale zekerheidsschulden van de overdrager wanneer er welbepaalde activa worden overgenomen tenzij de overnemer – door middel van de tegenstelbaarheid aan de overheid van de overnameovereenkomst en specifieke certificaten afgeleverd door 5 verschillende overheidsinstanties dit alles binnen strikte termijnen – zich daarvan kan vrijwaren.”
De overdracht op zich wordt dus helemaal niet betwist, maar de fiscale en sociale besturen kunnen toch blijven optreden alsof de overdracht niet heeft plaatsgevonden en bijvoorbeeld beslag leggen op activa (zelfs na de feitelijke overdracht). Dit belet niet dat de overdracht van de activa wel degelijk tegenstelbaar blijft ten overstaan van andere derden.
De nieuwe uitbater zal aan andere schuldeisers (andere dan de fiscale- en sociale) volgende elementen zal kunnen aanreiken om aan te tonen dat het een nieuwe handelszaak betreft, die niet vatbaar kan zijn voor beslag voor schulden van de vorige uitbater :
- Kopie van de overeenkomst overdracht handelszaak
- Wijziging overeenkomst handelshuur
- Wijziging van BTW nummer van de uitbating
- Wijziging woonst en uitbatingsadres van de vorige uitbater (volg de publicatie in bijlagen Belgisch Staatsblad op)
- Indien vorige eigenaar dit nalaat : Vraag een verklaring van woonst aan de wijkagent om vast te stellen dat de vorige uitbater niet meer op het adres woont.
Voor de koper is overdracht van aandelen een groter risico dan overdracht handelszaak
De koper moet er zich van bewust zijn dat hij bij overdracht van aandelen een groter risico neemt dan bij overdracht van handelszaak. Dat komt omdat bij een overdracht van aandelen de koper niet beschermd is door de gewone waarborgen uit het Belgisch recht. Het voorwerp van de overeenkomst zijn namelijk enkel de “aandelen” (de eigendomstitels en niet de onderneming)
Door de bedrijfsoverdracht via overdracht van aandelen blijft de vennootschap ongewijzigd verder bestaan met al haar gekende (en ongekende) tegoeden en verplichtingen.
De koper van aandelen neemt dus in principe alle risico’s van het verleden mee over. Het is daarom aangewezen om in de koop-verkoopovereenkomst een clausule te laten opnemen dat indien zich ná de overdracht een schadegeval(*) zou voordoen dat betrekking heeft op de periode vóór de overdracht, de koper een schadeclaim kan indienen tegen de verkoper om de geleden schade terug te vorderen. Dergelijke clausules zijn maatwerk. We introduceren u hiervoor graag bij een gespecialiseerd advocatenkantoor in relatie met Overnamemarkt
Een pragmatische aanpak om zich hier als koper van aandelen tegen in te dekken leest u in dit artikel Zorg voor voldoende zekerheden bij een overname van aandelen ! 3 concrete tips - Bruno Vervisch - overnamebegeleider
Conclusie
Het onderscheid tussen een bedrijfsoverdracht via overdracht van aandelen of overdracht handelszaak is fundamenteel !
- Bij een overdracht van aandelen neemt u alle activa en passiva over, de vennootschap zet haar activiteiten gewoon verder met behoud van klantenvorderingen, leverancierschulden - bankkredieten blijven dus gevoon verderlopen.
- eventuele “schadegevallen” die hun oorsprong vinden voor de overdracht blijven voor rekening van de vennootschap (=de koper, nieuwe aandeelhouder) Voorbeelden van zulke schadegevallen = navordering van de fiscus of BTW over boekjaren voorafgaand aan de overname; claims van klanten leveranciers of personeelsleden....
• Bij een overdracht handelszaak neemt u enkel activa over die nodig zijn voor de uitbating van de zaak - Tenzij anders overeengekomen- neemt u de schulden en vorderingen van de handelszaak niet over. Lopende contracten die nodig zijn om de handelsactiviteit te kunnen voortzetten, kunnen wel wel overgedragen; iedere derde partij die hierbij betrokken is dient hiervoor haar akkoord te verlenen.
In onderstaande tabel ziet u de verschilpunten tussen overname aandelen en overname handelsfonds vanuit standpunt fiscaliteit / mogelijkheden tot afschrijving en inpandgave van overgenomen activa
Overdracht handelszaak of aandelen komt uitgebreid aan bod in volgende opleiding van de UNIZO Ondernemersacademie
Data : najaar 2022
Doelgroep: iedere zelfstandige ondernemer met een overdracht in het vooruitzicht
Een initiatief van de UNIZO Ondernemersacademie in samenwerking met Overnamemarkt
Aankondiging volgt
Guido Seghers
Manager NV Overnamemarkt
Willebroekkaai 37, 1000 Brussel
Tel : 02 212 25 82
GSM: 0495 59 81 19
E-mail: guido.seghers@overnamemarkt.be
