De overname van een onderneming gebeurt niet halsoverkop. De verkoper doet vaak met pijn in het hart afstand van zijn jarenlange levenswerk. De koper daarentegen waagt zich op glad ijs. Een uitvoerige research is dan ook van fundamenteel belang. Een onderneming kan op twee manieren overgedragen worden. Ofwel kiest u voor een share deal. Ofwel voor een asset deal. Bij de keuze zullen diverse afwegingen een rol spelen, het fiscaal aspect is er één van. Hieronder vindt u een kort overzicht van de belangrijkste fiscale aspecten.
share deal (aandelen)
Bij een share deal worden de aandelen van de vennootschap overgedragen. De koper of overnemer verkrijgt zo de volledige onderneming.
In het algemeen kan gesteld worden dat een share deal fiscaal het meest interessant is voor de verkoper of overdrager.
In de personenbelasting zijn meerwaarden op aandelen in principe vrijgesteld. De meerwaarde die men als verkoper (natuurlijke persoon) realiseert naar aanleiding van de overdracht onder bezwarende titel van privé gehouden aandelen wordt in de regel niet onderworpen aan belasting.
Enkel in de mate de meerwaarde (a) een beroepsmatig karakter zou vertonen, of (b) indien de aandelen werden verkocht aan een buiten de Europese Economische Ruimte (EER) gevestigde vennootschap of (c) indien de gerealiseerde meerwaarde het gevolg is van verrichtingen die vallen buiten een normaal beheer van privévermogen of speculatie uitmaken, zal de meerwaarde respectievelijk belast worden als beroepsinkomen (a) (progressief tarief) of als divers inkomen (b & c) (33%).
Vooral het laatste criterium geeft aanleiding tot heel wat discussie. In het algemeen kan worden aangenomen dat het een normale verrichting van beheer van privévermogen betreft wanneer die verrichting niet met speculatieve bedoeling geschiedt en ze niet door herhaling de aard van een winstgevende bezigheid krijgt. Of u van de vrijstelling zal kunnen genieten zal telkens een feitenkwestie zijn die in concreto dient beoordeeld te worden. Enkele van de voornaamste knipperlichten waarop de fiscus zich baseert om te besluiten tot een al dan niet normale verrichting van beheer van privévermogen zijn: de termijn dat de aandelen in het bezit waren, de aanwezigheid van economische motieven voor de verkoop en de complexiteit van de verrichtingen.
Daarnaast wordt ook elke vorm van speculatie belast. Om te bepalen of er sprake is van speculatie, kijkt de fiscus naar uw intentie op het moment van de aankoop van de aandelen. Hebt u de aandelen gekocht met als doel winst te maken wetende dat er een risico bestond op verlies, ook dan zal rekening moeten worden gehouden met een taxatie van de meerwaarde aan 33% (divers inkomen).
Voor de overnemer is een share deal doorgaans minder interessant omdat de aankoopprijs van de aandelen niet fiscaal aftrekbaar is. De activa van de overgenomen vennootschap worden verder afgeschreven aan hun bestaande boekwaarde.
Voor de volledigheid wordt er nog op gewezen dat de overdracht van aandelen niet aan BTW of registratierechten onderworpen is. Wel kan de koper de BTW op kosten gemaakt voor de aankoop van de aandelen aftrekken, wanneer hij/ zij btw-plichtig is.
asset deal (overdracht activa - overdracht handelszaak)
Bij een asset deal of ‘overdracht van activa’ worden niet de aandelen van de vennootschap overgedragen, maar alle of bepaalde actief bestanddelen van de onderneming. Een asset deal kan betrekking hebben op:
• Bepaalde activa die worden overgedragen zoals bijvoorbeeld een fabriek, machines, …
• Bepaalde passiva van de onderneming worden overgedragen zoals bijvoorbeeld een schuldvordering.
• Een bedrijfstak die wordt overgedragen.
• Een algemeenheid. Hiermee wordt bedoeld: het hele vermogen van de onderneming, alle activa en passiva van de onderneming worden overgedragen.
Er wordt algemeen aangenomen dat een asset deal interessanter is voor de overnemer. De aanschaffingsprijs kan namelijk door de overnemer afgeschreven worden.
Wanneer de activa met winst verkocht worden, zal er opnieuw een meerwaarde gerealiseerd worden. Hier zal de overdrager-vennootschap wel belast worden aan een tarief van 25%. Maar ook hier kan de vennootschap genieten van enerzijds de vrijstelling indien tijdig wederbelegd wordt en anderzijds het systeem van de gespreide taxatie van de meerwaarden verwezenlijkt op materiële en immateriële vaste activa dit indien tijdig werd geherinvesteerd in afschrijfbare (im)materiële vaste activa die door de vennootschap voor zijn professionele activiteiten wordt gebruikt.
Nog een belangrijk element hierbij is, wanneer de overdragen vennootschap fiscale verliezen heeft. Deze verliezen kunnen afgezet worden tegen de meerwaarde, wat de belastingdruk aanzienlijk kan beperken.
Indien de meerwaarde nog onzeker is (bijvoorbeeld door een “earn out”) kan de belasting gespreid worden in de tijd aangezien de belasting pas verschuldigd is wanneer de meerwaarde zeker en vaststaand is.
In tegenstelling tot de share deal is een asset deal wel aan btw onderworpen, behalve wanneer het om de overdracht van een algemeenheid gaat. Bijkomend moet rekening worden gehouden met het feit dat wanneer de overdracht ook een onroerend goed omvat, registratierechten zullen verschuldigd zijn op deze overdracht.
Bijkomend nadeel bij een asset deal vanuit fiscaal oogpunt is dat de opbrengsten van de verkoop binnenkomen in de vennootschap zelf en op die manier niet in het privé-vermogen van de aandeelhouder. Wanneer men de gelden uit de vennootschap wil halen, is hierop in principe 30% roerende voorheffing verschuldigd. Hetzelfde is van toepassing bij stopzetting of vereffening van de vennootschap, ook hier is er 30% roerende voorheffing verschuldigd op de liquidatiebonus. Uiteraard zijn er een aantal mogelijkheden om het geld op een fiscaal vriendelijkere manier uit uw vennootschap te halen, maar dit vergt een meer doorgedreven planning die telkens in concreto zal moeten bekeken worden.
Wat is nu de beste keuze?
Bij de keuze tussen een asset deal of share deal zullen uiteraard meer aspecten een rol spelen dan louter het fiscale aspect. De meest optimale keuze hangt af van de concrete omstandigheden van de overdracht. Vanuit die optiek is het dan ook steeds belangrijk om vooraf advies in te winnen om een weloverwogen beslissing te kunnen maken.
Elke Malfait
marlex cvba
dirk martensstraat 23
8200 brugge
