Overnemen om te ondernemen
Bepaalde waarnemingen hoeven niet meer te worden gedaan. De vergrijzing van de bevolking en de onvermijdelijke gevolgen daarvan voor de overdracht van bedrijven maken hiervan deel uit. Pensioen wordt genoemd als de belangrijkste reden voor een overname (1). Maar als managers niet langer aarzelen om hun bedrijf te koop te zetten, moeten ze nog steeds competente en gemotiveerde overnemers vinden.
Geconfronteerd met deze kansen ontstaan er nieuwe overnemersprofielen. Jonge afgestudeerden van een businessschool, leidinggevenden van grote bedrijven of zelfs doorgewinterde consultants: ze streven er allemaal naar om hun waarde te bewijzen door middel van ondernemerschap. Maar hoe kun je slagen als je niet over diepgaande technische kennis of bijzonder briljante ideeën beschikt?
De overname van een bedrijf
Het overnemen van een bestaand bedrijf lijkt een logische route voor deze aspirant-ondernemers, die al over gedegen ervaring en een uitgebreid netwerk van relaties beschikken. Dit biedt in feite directe toegang tot een gestructureerd en winstgevend bedrijf. Omdat het risico gemakkelijker te identificeren is, kan de overname worden gefinancierd met een banklening. Bovenal bespaart de koper kostbare tijd, omdat hij direct de leiding kan nemen over een functionerend team. Deze aanpak werd in 1984 geconceptualiseerd aan de Harvard Business School onder de naam ETA of Entrepreneurship Through Acquisition. In het Frans ontstond de term ‘repreneurship’.
Een uitdaging om aan te gaan
Het vinden van de ‘juiste doelen’ kan echter ingewikkelder zijn dan verwacht. Dit kan een aanzienlijke hoeveelheid tijd in beslag nemen en het pad is bezaaid met valkuilen. Gebrek aan ervaring is een andere handicap. Tenslotte kunnen ook de benodigde initiële investeringen een struikelblok blijken te zijn.
Professionele ondersteuning
Om deze obstakels te overwinnen, besluiten sommige kopers steun te zoeken bij “Search Funds” (“zoekfondsen” of “overnamefondsen”). Deze bieden een werkkader en de middelen die nodig zijn om een groot aantal dossiers te analyseren, met behulp van een degelijke methodologie. Kapitaalverwerving gebeurt gezamenlijk, met een exit strategie (“Exit”) na enkele jaren. Het fonds zal dan de toegevoegde waarde kunnen herinvesteren in een nieuw project en de koper zal de enige eigenaar worden, nadat hij gedurende de eerste, vaak meest delicate, jaren van de steun van het fonds heeft genoten.
Het is dus een partnerschap tussen ‘zoekers’ en investeerders of mentoren, die hun eigen geld en ervaring ter beschikking stellen. Samen verbinden zij zich ertoe om gedurende een bepaalde periode een KMO te onderzoeken, over te nemen en te beheren. De uitgevoerde operaties bedragen doorgaans tussen de 2 en 25 miljoen euro.
Hoewel de deugdzame combinatie tussen werk en kapitaal altijd heeft bestaan, ligt de nieuwigheid in een professionelere benadering van het overnameproces. Deze formule spreekt vooral dertigers aan die een MBA-programma hebben gevolgd, aangezien het concept binnen deze programma's doorgaans wordt geïntroduceerd. De aantrekkelijkheid van het model is ook te danken aan het opmerkelijke interne rendement (IRR): gemiddeld 33% in Noord-Amerika en 19% in de rest van de wereld.
Naar een versneld model
Dit model was aanvankelijk voornamelijk Noord-Amerikaans, maar is de afgelopen jaren uitgebreid naar Europa en is al goed ingeburgerd in het Verenigd Koninkrijk en Spanje. Ook de IESE Business School heeft in 2021 een onderzoek aan dit onderwerp gewijd. Sommige Europese fondsen hebben al onderzoekers in de Benelux.
De ontwikkeling van ETA en Search Funds vertegenwoordigt een belangrijke ontwikkeling in de wereld van ondernemerschap en M&A. Deze modellen bieden nieuwe kansen voor zowel nieuwe ondernemers als managers die de fakkel willen doorgeven. Er kan worden verwacht dat deze modellen in populariteit en invloed zullen toenemen en het desinvesterings- en overnamelandschap voor de komende jaren opnieuw zullen vormgeven.
(1) Overdracht en overname van ondernemingen in Wallonië (2023). Rapportage 2022 over bedrijfsoverdrachten in Wallonië.
(2) Centrum voor Ondernemersstudies aan de Stanford Graduate School of Business (2022). Zoekfondsonderzoek 2022.
Een artikel voor La Libre Eco door Tanguy della Faille en Arnaud Durant, Managing Partner en M&A Consultant bij FB Transmission
