Elke onderneming/ondernemer komt op een bepaald moment op een kruispunt.
Veel voorkomend zijn volgende situaties of een combinatie ervan:
- - de ondernemer voelt zich alleen aan de top en hij mist een klankbord
- - hij heeft op termijn geen opvolging maar hij is (emotioneel) nog niet klaar of is nog te jong voor een volledige verkoop
- - hij wil regelingen wil treffen m.b.t. het aandeelhouderschap (bijvoorbeeld familieleden uitkopen of key werknemers aandelen laten verwerven)
- - hij wil het bestuur en de werking van de onderneming professionaliseren en defamiliariseren
- - hij staat voor grote investeringen die hij niet meer alleen wil dragen
- - hij wil een deel van zijn vermogen ten gelde maken en veiligstellen
In die situatie en voor zover de onderneming hiervoor het juiste profiel heeft, kan een gedeeltelijke verkoop van de onderneming aan een investeerder (private equityfonds of een familiaal investeringsfonds) - een goede oplossing zijn.
- Familiale investeringsfondsen worden opgericht door vermogende families die hun middelen voor lange tijd willen investeren in beloftevolle ondernemingen.
- Private equityfondsen worden opgericht met een kortere tijdshorizon met extern kapitaal van diverse institutionele en private investeerders.
Structuur
Meestal wordt door de investeerder en de verkoper een nieuwe vennootschap (“Newco”) opgericht waarin de verkoper gemiddeld opnieuw 30 à 40% van de aandelen neemt. Die Newco neemt dan 100% van de aandelen van de onderneming over. Door een gedeeltelijke financiering van de overnameprijs moet de verkoper slechts een relatief klein bedrag van zijn ontvangen koopprijs herinvesteren.
Vaak krijgt het management, mede op vraag van de investeerder, de kans om mee te participeren in de Newco. Dit is verstandig van de ondernemer en de investeerder. Niet enkel is dat een extra incentive voor het management dat nu ook aandeelhouder wordt, maar bovendien is dit uiteraard een perfect retentiemiddel.
Bedrijfsvoering na intrede van een investeerder
Investeerders zullen zich meestal niet inlaten met de dagdagelijkse leiding die, net zoals vroeger, bij voorkeur in handen zal blijven van de verkoper en/of zijn management.
Indien de verkoper de onderneming niet (lang) meer wil leiden kunnen uiteraard voorafgaande afspraken gemaakt worden omtrent de timing en het zoeken naar een opvolger. Mogelijks blijft hij dan wel nog aandeelhouder.
De investeerder zal wel bestuurders kunnen benoemen en zal eerder een strategische en ondersteunende rol spelen.
De intrede van een investeerder biedt ook voor de onderneming zelf opportuniteiten. Niet alleen betekent dit voor (familiale) ondernemingen vaak een aanzet tot corporate governance, maar daarnaast kan dit extra (financiële) mogelijkheden geven naar verdere groei, eventueel door acquisities waarbij gebruik kan worden gemaakt van de expertise en het netwerk van de investeerder. Hierdoor wordt de onderneming aantrekkelijker voor een latere doorverkoop.
Naar de buitenwereld en het personeel toe verandert er weinig. Wel integendeel: de intrede van een gereputeerde investeerder geeft aan de onderneming naar de buitenwereld de nodige publiciteit en een imago van “sérieux”.
Alle partijen/aandeelhouders hebben een gelijk doel en gelijke belangen, nl. samen maximale waarde creëren met het oog op een gezamenlijk exit na gemiddeld 5 tot 7 jaar.
Hefbomen om waarde te creëren voor de aandeelhouders zijn :
- verhogen van de EBITDA via organische groei of acquisities (“buy and build”)
- aflossingen van de bankschulden, aangegaan voor de overname
- bij exit : verkopen aan een hogere multiple dan bij de intrede door betere marktomstandigheden of een grotere taille van de onderneming.
Tips voor ondernemers die een gedeeltelijke verkoop aan een investeerder overwegen
- - Maak eerst voor uzelf uit of u met uw temperament medezeggenschap zal dulden.
- - Kies zorgvuldig de juiste investeerder waarbij :
- de overnameprijs niet het enige criterium is
- u een partij kiest met een industriële visie die niet louter financieel gedreven is (die onder meer blijvend voldoende middelen wil voorzien voor investeringen)
- er een persoonlijke klik is vermits u jaren nauw zal moeten samenwerken
3. Maak voorafgaandelijk met de nieuwe investeerder duidelijke afspraken voor de toekomst in een gedetailleerde aandeelhoudersovereenkomst (onder meer : voorkooprecht, volgrecht, volgplicht, besluitvorming op niveau raad van bestuur en algemene vergadering, …).
4. Leg ook bij aanvang in diezelfde overeenkomst diverse mogelijke exit scenario’s vast en werk een systeem uit van aan -en verkoopopties zodat partijen kunnen scheiden ook indien de samenwerking niet goed verloopt.
Regel tijdens de verloving reeds uw echtscheiding!
