Uitdaging bij Familiebedrijven: Ontrafel de Psychologie achter Succesvolle Bedrijfsoverdrachten

Professor Anneleen Michiels is een vooraanstaande expert op het gebied van Finance en Family Business aan de Universiteit Hasselt. Ze richt zich voornamelijk op het onderwijzen van financiële vakken aan studenten toegepaste economische wetenschappen, handelsingenieurs en handelswetenschappen, en haar onderzoek is gericht op familiebedrijven en bedrijfsfamilies.

Familiebedrijven onderscheiden zich op verschillende manieren van andere ondernemingen. Het driecirkelmodel, bestaande uit de familie, het bedrijf en de aandeelhouders, illustreert deze complexiteit. Eigenaren van familiebedrijven streven vaak een langetermijnvisie na, met de intentie om het bedrijf over te dragen aan de volgende generatie. Dit resulteert in besluitvorming gericht op de langere termijn, met minder nadruk op kortetermijnresultaten. Bovendien hechten ze niet alleen waarde aan economische aspecten, maar ook aan sociaal-emotionele aspecten, zoals de reputatie van de familie. Financieel gezien hebben familiebedrijven doorgaans een beperkt aantal actieve aandeelhouders en worden beslissingen genomen binnen een familiale context, wat uniek is in vergelijking met andere bedrijven.

Hoewel professor Michiels zelf niet afkomstig is uit een familiebedrijf, heeft haar onderzoek naar verlonings- en dividendbeleid in familiebedrijven haar interesse in deze sector aangewakkerd. Ze benadrukt dat conflicten in familiebedrijven vaak meer te maken hebben met psychologische aspecten dan met puur financiële overwegingen. Haar onderzoek toont aan dat geldovertuigingen, gevormd in de kindertijd, een significante rol spelen bij financiële beslissingen op volwassen leeftijd. Hierdoor is het belangrijk om conflicten op dit niveau aan te pakken en een diepgaand begrip tussen familieleden te bevorderen.

Het onderzoek van professor Michiels richt zich ook op de verloning van actieve familieleden binnen familiebedrijven. Uit haar onderzoek blijkt dat er verschillende benaderingen zijn, waarbij sommige familiebedrijven alle familieleden hetzelfde loon betalen, terwijl anderen bewust marktconforme of zelfs lagere lonen hanteren. Het is echter zelden een goed idee om alle familieleden hetzelfde loon te geven, omdat dit vaak tot spanningen kan leiden. Een hoger dan marktconform loon kan bijvoorbeeld conflicten met niet-familieleden veroorzaken, terwijl een lager loon als een gebrek aan waardering kan worden geïnterpreteerd.

Het vinden van een balans tussen de verschillende generaties en familieleden binnen familiebedrijven is essentieel voor een succesvolle bedrijfsoverdracht. Dit vereist open communicatie, het maken van goede afspraken en het creëren van een gedragen proces. Externe begeleiding kan hierbij nuttig zijn, vooral wanneer conflicten ontstaan die intern moeilijk op te lossen zijn. Door middel van opleidingen en advies biedt professor Michiels ondersteuning aan adviseurs en professionals die betrokken zijn bij familiebedrijven, met als doel het bevorderen van een gezonde bedrijfsdynamiek en een succesvolle overdracht van generatie op generatie.

U overweegt de overdracht van uw familiezaak? U wil hierbij een aangepaste begeleiding en advies?

Uw onderneming - vennootschap of eenmanszaak - heeft een verwachte verkoopwaarde beneden € 500.000,- ? (exclusief het vastgoed) Overnamemarkt en haar partners adviseren u van bij de start van uw bedrijfsoverdracht tot de ‘matching’ van uw onderneming met de geschikte overnemer.

Begeleiding familiale overdracht volgt dezelfde stappen als het begeleidingstraject UNIZO Bedrijfsoverdracht Advies op maat voor overlaters van een kleine onderneming (OKT Overdracht Kleine Transacties)

Stappenplan begeleidingstraject

- Intakegesprek : verwachtingen en noden bij de geplande bedrijfsoverdracht worden in kaart gebracht. De expert evalueert samen met u of uw familiezaak overdraagbaar is, uw verwachtingen realistisch zijn én haalbaar voor de overnemer(s). Na dit gesprek verwerft u als ondernemer een inzicht in de overdraagbaarheid van uw onderneming.

1- Overnamescan®: De overname-experten vullen samen met u de overnamescan® in, een vragenlijst van Overnamemarkt.be in samenwerking met Groep Claesen. De overnamescan® analyseert in hoeverre uw bedrijf klaar is voor de bedrijfsoverdracht en geeft u inzicht in mogelijke verbeterpunten.

2- Waardebepaling Aan de hand van de jaarrekeningen (vennootschap) of fiscale aangiftes (eenmanszaak), de toekomstvooruitzichten van uw bedrijf en de sector stellen de experts een waardering op. Daarvoor doen we een beroep op de expertise van KBC en de UNIZO-waarderingstool, die in samenwerking met de Antwerp Management School werd ontwikkeld.

3- Beknopt bedrijfsprofiel en checklist informatiebundel

een gedetailleerde beschrijving van uw onderneming
specifieke kenmerken van uw onderneming (vergunningen etc.)
uitgebreide cijfergegevens die uw waardering staven
de vereiste attesten bij de bedrijfsoverdracht (BTW, RSZ, belastingen etc.)

Leidraad adviesgesprek familiale bedrijfsoverdracht

• Wie is op dit ogenblik aandeelhouder ?
• Werd er reeds een eerder een schenking (eventueel structuur vruchtgebruik / naakte eigendom) uitgewerkt?
• Is er een duidelijke visie op overdracht eigendom en overdracht bedrijfsleiding? Op welke termijn te realiseren?
• Wat met het bedrijfsvastgoed ?

• BESTAAT ER REEDS EEN (OFFICIEUZE) FAMILIERAAD ?
• Wanneer was het laatste gesprek?
• Met welke frequentie komt de familie bijeen?
• Wie zijn de deelnemers? (enkel de familieleden actief in de zaak ? ook de stille vennoten? Wat is de rol van de aangetrouwde familieleden?
• Thema’s die momenteel met de familie besproken worden?

• WIE ZIJN DE HUIDIGE ADVISEURS INZAKE OVERDRACHT (boekhouder, notaris, advocaten, consultant(s)
Wat is belangrijk voor ieder familielid ?

OVERDRAGER:
• Wat is mijn huidige rol (aandeelhouder/bedrijfsleider) en welke rol wil ik nog vervullen na de overdracht (*)
• Wil ik nog controle behouden na de overdracht?
• Wil ik nog een inkomen verwerven uit de zaak na de overdracht?
• Wil ik nog tijdelijk meewerken na de overdracht./ verkoop?
• Wens ik nog gedeeltelijk aandeelhouder te blijven binnen de zaak na de overdracht /verkoop? (stapsgewijze overdracht/vendor loan)
• Wat is een geslaagde overdracht voor mij?

OPVOLGER
• Heb ik wel interesse in de zaak?
• Voel ik mij klaar om het bedrijf over te nemen?
• Beschik ik over voldoende kennis om het bedrijf over te nemen?
• Welke rol zie ik voor mij in het bedrijf ?(aandeelhouder/bedrijfsleider)
• Hoe wens ik aandelen te verwerven? Via aankoop /schenking?
• Zie ik passief aandeelhouderschap zitten? broer/zus niet actief in de zaak ?
• Aan welke prijs wens ik de aandelen te kopen ? broer/zus uit te kopen ?
• Wens ik verder als werknemer in de zaak actief te blijven?
• Wat is een geslaagde overdracht voor mij?

Meer informatie ? - Maak een vrijblijvende afspraak op één van de zitdagen van Overnamemarkt

Klik hier voor meer informatie over het begeleidingstraject "Advies op maat voor overlaters van een kleine onderneming"