Waardebepaling van een Praktijk

Op het UNIZO-overnameplatform Overnamemarkt.be worden regelmatig praktijken van vrije beroepen te koop aangeboden.

Klik hier voor overzicht over te nemen vrije beroepen

Dit artikel biedt een overzicht van methoden en stappen voor het bepalen van de waarde van een vrij beroep praktijk bij overdracht, intrede of verkoop van aandelen.

Het artikel is opgedeeld in delen: (1) Specifieke kenmerken van bedrijfsoverdracht vrij beroep, (2) de waardebepaling van een eenmanszaak, (3) de waardebepaling van een vennootschap, en (4) een beknopte toelichting van de belangrijkste waarderingsmethoden.

De overname van een praktijk in een vrij beroep, zoals een apotheek, kinesist, landmeter, huisarts, of andere, verschilt fundamenteel van de bedrijfsoverdracht van een gewone handelszaak vanwege de specifieke aard van het vrije beroep en de wettelijke en ethische aspecten die hierbij komen kijken.

Klik hier voor aanvraag waardebepaling KMO

Belangrijke verschillen bij bedrijfsoverdracht vrij beroep in vergelijking met overdracht van een klassieke handelszaak

1. Persoonlijke dienstverlening en vertrouwensband met het cliënteel
Vrije beroepen zijn sterk gebaseerd op persoonlijke dienstverlening en vertrouwensrelatie met cliënten of patiënten. Dit betekent dat de waarde van de praktijk sterk verbonden is met de vrije beroeper/ondernemer zelf en zijn (haar) reputatie. Bij een klassieke handelszaak is de relatie met klanten doorgaans iets minder persoonlijk en meer afhankelijk van hetzij "anonieme" aangeboden producten of diensten, hetzij sterke merknamen.

2. Regelgeving en vergunningen
Veel vrije beroepen vereisen specifieke licenties, diploma's of kwalificaties. Dit betekent dat niet zomaar iedereen de praktijk kan overnemen; de nieuwe eigenaar moet voldoen aan dezelfde professionele normen en wettelijke vereisten. Dit beperkt het aantal kandidaat-overnemers.

3. Goodwill of immateriële activa
In een vrij beroep spelen immateriële activa zoals de reputatie van de praktijk, en de relatie met cliënten of patiënten. Bij de overname van een handelszaak zijn de materiële activa (zoals voorraden, inrichting en machines) vaak belangrijker dan bij een vrij beroep waar de immateriële activa (zoals cliëntenbestand en reputatie) zwaarder doorwegen.

4. Ethische en juridische verplichtingen
Vrije beroepen hebben vaak te maken met strikte regels omtrent patiëntgegevens en vertrouwelijkheid. Bij een overname moeten deze verplichtingen zorgvuldig worden overgedragen en nageleefd, wat extra complicaties kan veroorzaken.

5. Continuïteit en cliëntenbinding
Bij een overname van een praktijk is de continuïteit van de zorg of dienst cruciaal. Dit betekent dat er vaak een overgangsperiode is waarin de oude en nieuwe eigenaar samenwerken om een soepele overdracht te verzekeren en om ervoor te zorgen dat cliënten of patiënten zich comfortabel voelen met de nieuwe professional.

6. Specifieke elementen bij de waardebepaling
De waardebepaling van een praktijk in een vrij beroep is vaak complexer dan bij een handelszaak. Er moet rekening worden gehouden met de omzet en rendement, maar ook met immateriële factoren zoals de locatie, specialisatie, en de leeftijd en ervaring van de overdragende professional.

7. Contractuele aspecten
Er kunnen specifieke contractuele verplichtingen en verzekeringen verbonden zijn aan een vrij beroep, zoals beroepsaansprakelijkheidsverzekeringen. Deze moeten zorgvuldig worden beheerd tijdens de overname.

De combinatie van deze factoren maakt de overname van een praktijk in een vrij beroep een complexer proces in vergelijking met de overname van een klassieke handelszaak. Anderzijds blijven de uitgangspunten bij waardebepaling overeind.

Ook hier maken we eerst een onderscheid - eenmanszaak ⇿ vennootschap - met of zonder vastgoed en baseren we ons op gecorrigeerde historische resultaten en business plannen voor de volgende jaren om de vrij beschikbare cash flow te bepalen.

Waardebepaling van een Eenmanszaak

Stappenplan:

Inventariseren en normaliseren van de Resultaten: Verzamel de financiële gegevens van de afgelopen 3 of 5 jaren, inclusief inkomsten en kosten. Corrigeer voor uitzonderlijke gebeurtenissen om een normalisatie van de cijfers te bereiken.
Beschikbaar Beroepsinkomen: Bereken het netto-inkomen na aftrek van sociale bijdragen en belastingen.
Economisch Resultaat: Herbereken de bedrijfsresultaten door kosten die als privé kunnen worden beschouwd, of als uitzonderlijk, uit te sluiten.

Investeringen Evalueren: Bepaal de werkelijke markt waarde van de activa (bijvoorbeeld apparatuur, inventaris), Deze kunnen hoger of lager zijn dan de boekwaarde. (Boekwaarde = historische kostprijs minus afschrijvingen)

Bijzondere aandacht voor het vastgoed. Is beschikbaarheid van hetzelfde pand essentieel voor de verdere uitbating van de praktijk. Is het pand gehuurd of eigendom? Loopt er nog een financiering op?

Toepassen van Waardebepalingstechnieken: Gebruik de genormaliseerde cijfers om hierop waardebepalingstechnieken toe te passen.

Waardebepaling van een Vennootschap

Stappenplan:

Balans Analyseren: Start met de analyse van de balans van de vennootschap om een basiswaarde vast te stellen.
Waarde van Activa: Herwaardeer iedere balanspost naar hun werkelijke waarde, inclusief eventuele immateriële activa zoals goodwill.
Latente Belastingschuld: Houd rekening met belastingen op meerwaarde bij de waardebepaling.
Resultaten en Prognoses: Gebruik historische gegevens en projecties om toekomstige winsten en cashflows in te schatten.

Toepassen van Waardebepalingstechnieken: Pas multiplicator methoden toe op de gecorrigeerde balans en de voorspelde cashflows.

Toelichting Uitgangspunten Waarderingsmethoden

zie ook Snelwijzer UNIZO - Wat is mijn bedrijf waard?

1. Substantiële Waarde: Deze methode focust op de balans en omvat de waarde van activa minus schulden. De gecorrigeerde substantiële waarde houdt rekening met herwaarderingen en wordt vaak als minimumwaarde beschouwd.

2. Methoden gebaseerd op historische resultaten: Hierbij worden vuistregels gebruikt, gebaseerd op marktconforme prijzen in specifieke beroepsgroepen.(Bron: goodwill Messotten)

Voorbeelden:

Accountants ; boekhoudkantoren éénmaal de bruto-honoraria op jaarbasis,
Advocaten één tot tweemaal het jaarbedrag van de honoraria
Apotheken 100% - 200% van de gemiddelde jaaromzet van de laatste vijf jaar
Bedrijfsrevisoren 1 tot 2 maal het jaarbedrag van de honoraria
Notarissen 2,5 maal het gemiddeld inkomen van het kantoor gedurende vijf jaar voorafgaand aan de overdracht

Deze methoden kunnen variëren in de tijd en zijn niet altijd wetenschappelijk onderbouwd.

3. Methoden gericht op toekomstige resultaten

Deze benaderingen kijken naar de toekomstige opbrengsten en vrije cashflows van de praktijk gebaseerd op gedetailleerde business plannen voor de volgende 5 jaar (of langer)

De Netto Contante Waarde (NCW), ook wel bekend als Net Present Value (NPV), is een financiële maatstaf die wordt gebruikt om de huidige waarde van toekomstige kasstromen te bepalen. Het helpt bij het beoordelen of een investering de moeite waard is door rekening te houden met alle toekomstige inkomsten en uitgaven, omgerekend naar hun huidige waarde.

Een vereenvoudigde methode is de berekening van de terugbetalingscapaciteit. Hierbij wordt vastgesteld welke vrije kasstroom jaarlijks beschikbaar is na het betalen van lonen (ook aan de "zaakvoerder"), noodzakelijke investeringen, en het aflossen van langlopende kredietverplichtingen. Deze vrije kasstroom kan vervolgens worden gebruikt om de overnamesom terug te betalen. Een handige vuistregel is dat een overnamesom redelijk is als deze kan worden terugbetaald met de vrije kasstroom van de komende vijf jaar - mits er geen vastgoed in de overnamesom is inbegrepen.

Conclusie
Een nauwkeurige waardebepaling vereist een zorgvuldige analyse van financiële gegevens, aanpassingen voor uitzonderlijke omstandigheden, en het gebruik van geschikte waarderingsmethoden. Deskundige begeleiding is essentieel om een realistische en eerlijke waardering te verkrijgen, die kan dienen als basis voor succesvolle onderhandelingen en strategische besluitvorming.

Meer informatie ? - Maak een vrijblijvende afspraak op één van de zitdagen van Overnamemarkt

Schrijf in via het inschrijvingsformulier

Klik hier voor meer informatie over het begeleidingstraject "Advies op maat voor overlaters van een kleine onderneming"