Op 1 mei 2019 trad het WVV in werking. Hierdoor wordt het Belgisch vennootschapsrecht grondig hervormd, in enkele opeenvolgende stappen. Hieronder gaat een overzicht van interessante wijzigingen die het WVV invoert voor familiale bedrijfsoverdrachten.
1. Inleiding
Bij een overdracht door een familie-ondernemer, wordt er in de eerste plaats gekeken naar het voortbestaan van het bedrijf, de continuïteit. Idealiter draagt men over aan een familielid, al dan niet ondersteund door enkele externe managers.
Daarnaast zal de familie-ondernemer bekijken of hij zelf nog een vorm van controle wil behouden, en of hij nog inkomsten wil halen uit het bedrijf.
2. Stemrechten en winstrechten
In principe heeft elk aandeel gelijke stemrechten en gelijke winstrechten. Maar in het WVV kan daar op radicale wijze van worden afgeweken. Zo kunnen besloten vennootschappen (BV’s) aandelen met meervoudig stemrecht uitgeven, aandelen zonder stemrecht, en aandelen met beperkt stemrecht. En ook de winstrechten moeten niet meer gelijk per aandeel worden verdeeld.
Zo kan u bijvoorbeeld 80% van de aandelen (in dit geval zonder stemrecht) in volle eigendom aan de kinderen schenken, waardoor die kinderen recht hebben op 80% van de winst. Maar als de familie-ondernemer dan de 20% aandelen met stemrecht behoudt, heeft hij nog steeds de controle. Deze regeling is een stuk transparanter dan een overdracht met splitsing van blote eigendom en vruchtgebruik, een techniek die in het verleden vaak werd gebruikt.
Een andere hypothese is die waarin de familie-ondernemer alle aandelen wil overdragen aan zijn drie kinderen, waarvan er slechts één effectief in het bedrijf zal werken. Dan kan er bijvoorbeeld worden gestipuleerd dat dit ene kind over 60% van de stemrechten en winstrechten zal beschikken, en de anderen slechts telkens over 20%.
Voor alle duidelijkheid, niemand is verplicht om deze regeling in te voeren. In sommige families kan het leiden tot grote consternatie. Dan kan u uiteraard gewoon blijven werken met het principe één aandeel, één stem, één dividend.
3. Overdracht
De BV is in principe een besloten vennootschap. Dat betekent dat voor een overdracht van aandelen de goedkeuring is vereist van de helft van de aandeelhouders die ten minste drie vierde van de aandelen bezitten. Via het WVV kan hier compleet van worden afgeweken (versoepeling of verstrenging). Zo kan worden bepaald dat aandelen vrij overdraagbaar zijn, of dat er een voorkooprecht is, een volgrecht, enz. Familie-ondernemers zullen in de eerste plaats controle over het bedrijf willen houden. Indien er bijvoorbeeld reeds 60% van de aandelen werd geschonken aan de kinderen, maar er werd bepaald dat 80% vereist is om over te dragen, kan men niet plots worden geconfronteerd met een derde, ongewenste nieuwkomer. Mogelijk immobilisme moet in dit kader uiteraard worden vermeden.
Nieuw voor de BV is ook dat aandeelhouders op relatief makkelijke wijze kunnen toetreden of uittreden. Indien één van de kinderen of kleinkinderen bijvoorbeeld niet langer aandeelhouder wil blijven, kan hij zijn aandelen teruggeven aan de vennootschap. De vennootschap (en dus niet de aandeelhouders) betalen daarvoor dan een scheidingsaandeel uit. Dit kan interessant zijn, omdat de vennootschap doorgaans over een groter vermogen beschikt dan de individuele aandeelhouders. In de statuten kan nader worden bepaald hoe dit scheidingsaandeel wordt berekend (om eindeloze discussies te vermijden).
4. Conclusie
Het WVV schept een heel aantal nieuwe, flexibele mogelijkheden voor familie-overdrachten. Deze kunnen dan worden gekoppeld aan andere, bestaande instrumenten, zoals aandeelhoudersovereenkomsten en familiale charters. Daarnaast blijven de maatschap en de stichting-administratiekantoor relevant. En bieden erfrecht en successieplanning uiteraard nog tal van opportuniteiten.
Filip De Schouwer
Managing Partner Cresco
Business Law
T: 0032 3 206 75 10
E: filip.deschouwer@crescolaw.com
W: www.crescolaw.com
